Një qasje e bazuar në ekonominë qarkulluese mund të reduktojë emetimet e karbonit nga zinxhiri global i furnizimit me bateri litium-jon deri në 35%, sipas një studimi të ri të botuar në revistën Nature nga Yufeng Wu dhe bashkëpunëtorët. Hulumtimi thekson se një tranzicion i tillë kërkon bashkëpunim të fortë ndërkombëtar dhe politika të përshtatura për secilin rajon.
Rishikimi i kostos së karbonit të baterive litium-jon
Bateritë litium-jon konsiderohen si një nga shtyllat kryesore të kalimit drejt energjive të rinovueshme — ato fuqizojnë automjetet elektrike, pajisjet portative dhe sistemet e ruajtjes së energjisë. Megjithatë, prodhimi dhe asgjësimi i tyre krijojnë një gjurmë të konsiderueshme karboni, e cila mund të zbehë përfitimet e tyre si alternativë e qëndrueshme.
Ekipi kërkimor analizoi emetimet e karbonit në çdo fazë të zinxhirit të furnizimit — nga nxjerrja e mineraleve deri te prodhimi, transporti dhe riciklimi në fund të jetës së produktit. Qëllimi ishte të identifikoheshin pikat ku mund të arriheshin uljet më të mëdha të emetimeve.
Nga vijnë emetimet?
Studimi zbuloi se nxjerrja e mineraleve të nevojshme për prodhimin e baterive (si litiumi, nikeli dhe kobalti) është burimi më i madh i emetimeve, duke kontribuar me 38.52% të emetimeve totale gjatë prodhimit. Megjithatë, kjo fazë gjeneron vetëm 18.78% të vlerës ekonomike të përgjithshme të baterisë.
Ky kontrast përbën atë që autorët e quajnë “paradoksi vlerë–emetime” — pjesët e zinxhirit të furnizimit që gjenerojnë më pak të ardhura, shpesh janë ato që prodhojnë më shumë ndotje.
Nga ana tjetër, prodhimi i katodës — proces me vlerë të lartë shtuar — gjeneron 42.56% të vlerës ekonomike të baterisë, por shkakton 34.82% të emetimeve totale.
Ekonomia qarkulluese si zgjidhje
Për të adresuar këtë paradoks, Wu dhe kolegët e tij modeluan përfitimet potenciale të një ekonomie qarkulluese. Duke ricikluar metalet e çmuara nga bateritë e përdorura dhe duke i rikthyer ato në ciklin e prodhimit, ekipi llogariti se emetimet globale nga prodhimi i baterive litium-jon mund të ulen mesatarisht me 35.87%.
Në nivel rajonal, uljet mund të arrijnë 39.14% në Shtetet e Bashkuara, 37.28% në Bashkimin Evropian dhe 42.35% në Kinë.
Bashkëpunimi dhe drejtësia si faktorë kyç
Megjithatë, autorët paralajmërojnë se një sistem i tillë mund të krijojë pabarazi ekonomike, pasi disa vende do të përfitojnë më shumë financiarisht nga riciklimi i baterive sesa të tjerat — në varësi të infrastrukturës industriale dhe burimeve që disponojnë.
Për këtë arsye, ekonomia qarkulluese e baterive duhet të mbështetet mbi marrëveshje ndërkombëtare të forta, standarde të përbashkëta teknologjike dhe politika tregtare që sigurojnë drejtësi dhe përfitim të ndërsjellë.
Vështrim drejt së ardhmes
Me rritjen e kërkesës globale për automjete elektrike dhe sisteme të ruajtjes së energjisë së pastër, studimi tregon se një ekonomi qarkulluese e koordinuar në shkallë botërore mund të reduktojë ndjeshëm emetimet, të ruajë burimet natyrore dhe të bëjë industrinë e baterive më të qëndrueshme.
Por pa bashkëpunim ndërkombëtar dhe politika të drejta, përfitimet mund të shpërndahen në mënyrë të pabarabartë — dhe premtimi për një të ardhme vërtet të qëndrueshme të baterive mund të mbetet i parealizuar.
Burimi:
Yufeng Wu et al., Nature (2025). “Carbon emissions from the lithium-ion battery supply chain could be reduced by 35% through circular economy strategies and global cooperation.”
No responses yet